Καλπάζων Τιμάριθμος

Ο καλπασμός του τιμαρίθμου είναι το μονίμως επίκαιρο θέμα από όταν μπήκε το ευρώ στη ζωή μας. Δεν θα αναφερθώ στα πάμπολλα παραδείγματα συγκεκριμένων προϊόντων που πωλούνται σε υπερτριπλάσια τιμή από την εποχή της δραχμής ή ακριβότερα από όσο σε πλουσιότερες χώρες της ζώνης του Ευρώ, ούτε στην απλή διαπίστωση ότι από τουριστικός παράδεισος η Ελλάδα εξελίχθηκε σε ιδιαίτερα ακριβό προορισμό.

Θα αναφερθώ στους λόγους που, κατά τη γνώμη μου, επέτρεψαν στις τιμές να διαμορφωθούν έτσι. Είναι οι ίδιοι λόγοι για τους οποίους το φαινόμενο δεν πρόκειται να αλλάξει στο προβλέψιμο μέλλον. Η άνοδος της τιμής του πετρελαίου, βολική εξήγηση για μερικούς, απλώς επιδεινώνει το φαινόμενο και το "νομιμοποιεί".

Ο καφές κοστίζει μετριοπαθώς 1,5€ στο πόδι και 3-5€ στις καφετέριες. Είμαστε εθισμένοι σ' αυτόν ή είναι είδος βασικής ανάγκης, όπως το γάλα και το ψωμί; Τα τσιγάρα και το αλκοόλ ακριβαίνουν χρόνια τώρα πέρα από κάθε λογική και η κατανάλωσή τους δεν σημειώνει κάμψη, παρά τα προβλήματα υγείας και την ενόχληση στους γύρω που προκαλούν τα μεν και παρά τα ατυχήματα στα οποία συνειφέρει το δε.

Μια εξήγηση είναι ότι είμαστε large. Δε μασάμε. Έχουμε πιστωτικές κάρτες και παίρνουμε καταναλωτικά δάνεια. Θέλουμε το καλύτερο (το οποίο συνηθέστατα μπερδεύουμε με το επώνυμο και το ακριβό). Δεν καταδεχόμαστε τα private labels (γνωστά και σαν own brand). Συμφωνούμε στις συζητήσεις ότι όλες οι βενζίνες είναι ίδιες, αλλά βάζουμε τις ακριβότερες "extra", "plus", "super" κοκ. Μετράμε την αξία των αγορών μας με την έκπτωση που πετύχαμε ή τις "άτοκες" (τι απάτη κι αυτή) δόσεις που θα πληρώνουμε ακόμα και αφού έχει απαξιωθεί η αγορά μας. Φυσικά, ούτε η "ποιότητα", ούτε οι "άτοκες δόσεις", ούτε τα "επώνυμα" είναι φθηνά. Ίσως είμαστε εμείς πλούσιοι, αλλά τότε πού είναι η κρίση;

Μια άλλη εξήγηση είναι ότι δεν μπορούμε να στερούμε τα παιδιά μας από το καλύτερο, ούτε να παίζουμε με την υγεία τους. Μπορούμε, όμως, να τα στερούμε από την παρουσία μας και να μεγαλώνουν στους παιδικούς σταθμούς, με τις ξένες baby sitters ή, στην καλύτερη περίπτωση, με τη γιαγιά, όσο εμείς εξασφαλίζουμε τη δική μας και τη δική τους "ποιότητα ζωής". Όμως, τα τσιγάρα, τα ποτά και τα ξενύχτια, οι καφέδες και τα περιοδικά life style πώς ακριβώς συνεισφέρουν στην ποιότητα ζωής οποιουδήποτε;

Μια τρίτη εξήγηση είναι ότι η καταναλωτική μας συνείδηση είναι, στην καλύτερη περίπτωση, ανύπαρκτη, αλλά συνήθως τουλάχιστον ακριβή. Πχ., προτιμάμε να βάλουμε τα παιδιά μας σε ιδιωτικό σχολείο, παρά να τραβήξουμε τα αυτιά δασκάλων, καθηγητών, διευθυντών και υπουργών για την υπερτριακονταετή συνεχή επιδείνωση της εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων. Θεωρούμε σπιουνιά να ζητάμε και να παίρνουμε την απόδειξη που υποχρεωτικά οφείλουν όλοι οι επαγγελματίες που εμπορεύονται είδη και υπηρεσίες να δίνουν (στην καλύτερη περίπτωση διαπραγματευόμαστε τον ΦΠΑ, αλλά συνήθως αρκούμαστε να μας χαρίσουν τον μισό και να ωφεληθούν τον άλλο μισό και το φόρο, εις βάρος του κράτους, που πάντως όσα χρειάζεται θα τα εισπράξει). Ακούμε ατάραχοι την τιμή που εισπράττουν οι παραγωγοί από τους μεσάζοντες και πληρώνουμε αδιαμαρτύρητα πολλαπλάσια στις λαϊκές αγορές (λόγος ύπαρξης των οποίων είναι να πωλούν τα προϊόντα τους οι παραγωγοί, όχι λιανοπωλητές).

Υπάρχει ελπίδα; Ίσως το μποϋκοτάζ κατά του φρέσκου γάλακτος που ανακοινώθηκε από το ΕΚΠΟΙΖΩ (από τις πιο δραστήριες ενώσεις καταναλωτών -αλήθεια, πόσες τέτοιες χρειαζόμαστε;) και άλλους φορείς είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση και χτυπήσει λίγο το καρτέλ που τιμωρήθηκε μεν με πρόστιμα, αλλά δεν έριξε τις τιμές... 9-14/6/2008 δεν αγοράζουμε φρέσκο γάλα ακριβότερα από 1€ το λίτρο.