Περί Αναθεώρησης του Συντάγματος

Μερικές σκέψεις για την αναθεώρηση του συντάγματος, με αφορμή την συζήτηση που (ξανα)γίνεται και το άρθρο του κ. Γιώργου Τσεμπελή «Η συνταγματική αναθεώρηση ξεκινά από το άρθρο 110»  στο Βήμα της 5/10/2014.

Ναι, έχουμε ένα δυσκίνητο και πολύ λεπτομερειακό σύνταγμα και είναι πολύ ενδιαφέρουσα η μελέτη που τα συνδέει με τη συχνότητα των αναθεωρήσεων. Είναι λύση να πάμε από τη μία άκρη στην άλλη, ενώ γνωρίζουμε πόσο εύκολα γίνονται κινήσεις εν θερμώ, ακόμα και με ενδιάμεση εκλογική αναμέτρηση;
Άλλες είναι οι αλλαγές που θα ήθελα, ή, έστω, θα έβλεπα με καλό μάτι:

• Η διατύπωση των προς αλλαγή των άρθρων να ορίζεται πλήρως από την πρώτη βουλή και η δεύτερη μόνο να εγκρίνει (ή όχι), γνωρίζοντας ο πολίτης τι αναθεώρηση έχει ψηφίσει.
  Πόση νομιμοποίηση έχει η αλλαγή ενός άρθρου που εκκινείται από την πρώτη βουλή αλλά αποφασίζεται αποκλειστικά από τη δεύτερη, ενδεχομένως με απόλυτη, μόνο, πλειοψηφία; Αν, ξεπερνώντας επανειλημμένως το «κλείδωμα», καταλήξαμε σε τόσο ανόητες αναθεωρήσεις, μπορούμε εύκολα να φανταστούμε τα τέρατα που θα προταθούν (και ίσως υλοποιηθούν) αν κάνουμε το σύνταγμα αντικείμενο πειραματισμού της κάθε ευκαιριακής πλειοψηφίας (ανεξαρτήτως ευρύτητας);
• Να αρθεί η δέσμευση της αναθεώρησης του ίδιου άρθρου πριν περάσει η 5ετία και ας επιτρέπεται η αλλαγή άλλων, άσχετων (εδώ χωράει συζήτηση) άρθρων.
  Η σκοπιμότητα του συντάγματος είναι ακριβώς να μην αλλάζει με την ευκολία που αλλάζουν οι νόμοι. Αλλιώς, ας το καταργήσουμε τελείως...
• Αν συζητάμε για ριζικές αλλαγές, ας εκλέξουμε ένα αναθεωρητικό σώμα με μόνο καθήκον και αναγκαίο προσόν των μελών της την επάρκεια και τις ιδέες περί του συντάγματος και έγκριση της πρότασής της από την βουλή που θα εκλεγεί μετά την τελική πρότασή του.Αν προτιμάμε, ας κάνουμε αυτή το σώμα συντακτικό.
• Ακόμα καλύτερα, να επανέλθουμε σε ένα βραχύ, ουσιαστικό Σύνταγμα στο πρότυπο αυτού των ΗΠΑ.
  Έτσι, δεν θα καλούμαστε κάθε λίγο να μαζέψουμε την περιπτωσιολογία που ενσωματώσαμε στις διάφορες αναθεωρήσεις, αν όχι και κατά την ίδια τη σύνταξη του συντάγματός μας.

Φοβάμαι ότι οι προτάσεις για εύκολη αναθεώρηση επιχειρούν να ενσωματώσουν, δηλαδή να θεσμοθετήσουν, την επί μακρόν επιδεικνυόμενη κοινοβουλευτική ελαφρότητα και ανευθυνότητα μέσα στο ίδιο το σύνταγμα. Απόδειξη η πολυετής αδυναμία αναθεώρησης άρθρων που κατά γενική ομολογία χρειάζεται να αλλάξουν. Ωστόσο, αυτό είναι πρόβλημα κοινοβουλευτικής ανωριμότητας, όχι των περιορισμών στην αλλαγή του συντάγματος!
Ούτε μπορούμε να εξαρτήσουμε το σύνταγμα από την πολυκομματικότητα ή όχι της βουλής, φαινομένου που μπορεί στο μέλλον να παρέλθει και η ευκολία αλλαγής να γυρίσει, ως μπούμεραγκ, εναντίον των πολιτών (αντί των εμπνευστών των εκάστοτε αλλαγών...)
Συμφωνώ ότι το άρθρο 110 είναι πρόβλημα. Αλλά θα ήθελα, πρωτίστως, να εξασφαλίζει δέσμευση συμφωνίας δύο κοινοβουλίων και γνώση του πολίτη, αντί για εν λευκώ εξουσιοδότηση του δεύτερου κοινοβουλίου.